هفته نامه تماشاگران امروز – علی نیکخواه: خشم و حسادت؛ این همه واکنش سدا و سیما (صداوسیما) به موفقیت سریال «شهرزاد» است.
نشانه اش ممنوعیت پخش تبلیغات سریال، ممنوعیت حضور بازیگران شهرزاد در تلویزیون و حالا مطالب روزنامه جام جم.
سدا و سیما که از موفقیت سریال «شهرزاد» خشمگین شده به جای الگوگیری از این سریال سعی دارد هر طور شده آن را تخریب کند. اولین گام تلویزیون در جهت تخریب «شهرزاد» خودداری از پخش تبلیغات آن بود. این اقدام، سدای اعتراض سید هادی رضوی، سرمایه گذار سریال را در آورد. او در نشست خبری گفت: «مدیران دولتی با پول سدا و سیما سریال سازی می کنند و رسانه های شبکه نمایش خانگی را رقیب خود می دانند؛ در حالی که این حوزه هم یک عرصه در کنار سدا و سیما است و نه رقیب آن. وقتی سدا و سیما اجازه نمی دهد که آثار نمایش خانگی در تلویزیون تبلیغ شود، چطور انتظار دارند که مخاطبان به سراغ آثار ترکیه ای و ماهواره ای نروند.»
نکته تاسف برانگیز این است که سدا و سیما با آن همه بودجه و نیروی انسانی، از همین رقیب دست و پا بسته هم شکست می خورد! نکته تاسف برانگیزتر این است که سدا و سیما شکست خودش را نمی پذیرد و می خواهد با حمله به طرف مقابل، مچ گیری، اتهام زنی، فضاسازی و … نقاط ضعف خودش را توجیه کند. چند سال پیش در زمان توزیع طنز «قهوه تلخ» نیز تلویزیون حاضر به پخش تبلیغات این سریال نشد. آن زمان تهیه کننده در اقدامی هوشمندانه بر روی تابلوهای «ال ای دی» اطراف زمین ورزشگاه ابوظبی (محل برگزاری بازی تدارکاتی ایران و برزیل) تبلیغ کرد و شبکه سه مجبور شد در هنگام پخش زنده بازی، این تبلیغات را نشان دهد. حالا اما تلویزیون بازی را به زمین دیگری کشانده…
وقتی با «میوه ممنوعه» به شهرزاد کنایه می زنند
روزنامه جام جم، ارگان رسمی سازمان سدا و سیما، پنج شنبه هفته گذشته حمله گازانبری اش را آغاز کرد؛ این روزنامه با تیتر «میوه های ممنوعه در شبه نمایش خانگی» از خجالت سریال «شهرزاد» و «دندون طلا» یکجا درآمد در حالی که – بر اساس سابقه – این روزنامه تیتر یک خود را به مسایل مهم اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور اختصاص می دهد.
جام جم سریال «شهرزاد» را تیتر یک کرد تا نشان دهد این موضوع چقدر برایش اهمیت دارد. حتما می دانید که «میوه ممنوعه» نام یکی از سریال های موفق حسن فتحی است که در ماه رمضان سال 1386 از شبکه دو پخش شد. جام جم با این تیتر کنایه آمیز خواست بگوید که سریال «شهرزاد» یک محصول غیرمجاز است؛ ولی مشخص نیست اگر «میوه ممنوعه» بار منفی دارد چرا تلویزیون هشت سال پیش برای سریالی که خودش پخش کرد این نام را برگزید؟ روزنامه جام جم در این ماجرا دست پیش را گرفت که پس نیفتد؛ این روزنامه که در دوران مدیریت جدید بسیار تهاجمی ظاهر شده، خودش را موظف می داند تمامی انتقادها به سدا و سیما را یک به یک پاسخ دهد. بعضی وقت ها هم با هدف دفاع از سازمان به دیگران حمله می کند و با این تاکتیک جلوی حمله های احتمالی را می گیرد. درست در روزهایی که از سدا و سیما به خاطر سهل انگاری در ساخت سریال های جذاب انتقاد می شود، روزنامه جام جم سریال «شهرزاد» را نواخت تا مخالفانش را خلع سلاح کند.
حرف مخالفان این بود که چرا رسانه ملی به این همه استعداد در حوزه بازیگری و کارگردانی بی توجهی کرده و توانایی های آنها را نادیده گرفته است. برای مدیران تلویزیون پخش سریال «شهرزاد» در قاب شبکه نمایش خانگی یعنی از دست دادن میلیاردها تومان سود و میلیون ها نفر مخاطب. تلویزیون خیلی دلش می خواست که خودش این سریال پرمخاطب را پخش کند ولی وقتی دید آب رفته دیگر به جوی بازنمی گردد، «ساز مخالف» کوک کرد.
وقتی تهیه کننده شارلاتان منبع می شود
گزارشگر روزنامه جام جم ابتدا وضعیت شبکه نمایش خانگی را زیر سوال برده و انواع و اقسام اتهامات را متوجه فیلم های این شبکه کرده است: «شبکه نمایش خانگی چندی است آثاری تولید می کند که در آن مصداق های ناهنجاری به چشم می خورد و بعضی از صاحبان فیلم و سریال ها با سواستفاده از فضای باز موجود، دست به ترفندهایی گاه غیراخلاقی و منافی باورها و اعتقادات عمومی برای جذب بیشتر مخاطب می زنند. سوال اینجاست که چه شده چاقو دسته خود را بریده و نهادی که قرار بود اتفاقات خوبی را رقم بزند، حالا باعث تبعاتی منفی در جامعه شده و هم به دلیل کارکردی معکوس سدای اعتراض اهالی سینما و تلویزیون را بلند کرده؟»
جام جم مشخص نکرده که این اهالی سینما و تلویزیون که سدای اعتراض شان بلند شده دقیقا چه کسانی هستند! در گزارش ارایه شده احمد نجفی و محمد حسین فرحبخش دو سینماگری هستند که درباره این موضوع صحبت کرده اند. فرحبخش که فیلم هایی چون «شارلاتان» و «عروس فراری» را تهیه کرده که از نظر اخلاقی مورد مناقشه بوده اند و معترض بوده که سیما تبلیغاتش را پخش نمی کند، حالا شده چهره معتبری برای زیر سوال بردن شبکه نمایش خانگی؟
وقتی نباید «شهرزاد» ساخت
علت مخالفت احمد نجفی با «شهرزاد» این است که این سریال منافع تلویزیون را زیر سوال می برد! او در این گزارش گفته است: «اگر شبکه نمایش خانگی با همین معیارهای آزاد و رها سریال بسازد، متاسفانه تلویزیون که مخاطب خیلی وسیع تری دارد، از دهن می افتد چون مردم این آثار را به عنوان سریال می خرند و دیگر به سریال های رسانه ملی اهمیت نمی دهند.»
نجفی حرف دل مسوولان تلویزیون را با زبانی صریح و آشکار بیان کرده است. علت اصلی افسردگی و سوزش آنها این است که «شهرزاد»، مخاطبان تلویزیون را به سمت خودش جذب کرده و ماجرای ناهنجاری و ترفندهای غیراخلاقی بهانه ای بیش نیست! روزنامه جام جم که مدعی شده سریال «شهرزاد» حاوی صحنه های غیراخلاقی است، به برخی از این صحنه ها اشاره کرده است. «نمایش صحنه های می خوارگی، بهره گیری از برخی دیالوگ های ناشایست، پوشش نامناسب بازیگران زن در برخی صحنه ها و اهانت به قومیت ها که به تازگی نمونه ای از آن حاشیه ساز شده، اوضاع شبکه نمایش خانگی را نگران کننده نشان می دهد و نیاز به نظارت جدی تر وزارت ارشاد به عنوان متولی اصلی ماجرا را گوشزد می کند.»
درباره تک تک این اتهامات می توان به تفصیل صحبت کرد. جالب است که بازیگران زن هتا در سکانس های عروسی هم پوشش کامل داشتند و هرگز از خط قرمزهای قانونی عبور نکرده اند. «شهرزاد» سریالی خانوادگی است که همه اعضای خانواده در کنار هم آن را تماشا می کنند. تا به حال شنیده نشده که مخاطبی به خاطر محتوای غیراخلاقی سریال شکایتی بکند اما روزنامه سدا و سیما کاسه داغ تر از آش شده و زودتر از مردم اعتراض کرده است! روزنامه جام جم بهتر است به جای اینکه وزارت ارشاد را تشویق به سختگیری بیشتر کند فکری به حال نمایش می خوارگی و پوشش زنان در سریال «معمای شاه» کند! اگر هنجارهای جامعه ناراحت شوند، چه می شود؟
چرا از تلویزیونِ فعلی یک «شهرزاد» بیرون نمی آید؟
تلویزیون به دلایل بی شمار، امکان و توان ساخت سریالی چون «شهرزاد» را ندارد. در شبکه نمایش خانگی مردم برای دیدن 26 قسمت اول سریال شهرزاد بیش از سد هزار تومان پرداخت می کنند. با توجه به فروش خوبی که سریال داشته، سرمایه گذار خیالش از بابت سود و درآمد پروژه جمع است. بازیگران و کارگردان و دیگر عوامل در کوتاه ترین زمان دستمزدشان را دریافت می کنند و نگران چک های برگشتی و وعده های سر خرمن نیستند. تلویزیون به دلیل مشکلات مالی که دارد، نمی تواند به سمت ساخت سریال های پر خرج برود. البته اگر تلویزیون سریال «شهرزاد» را می ساخت می توانست با جذب اسپانسر و پخش پیام های بازرگانی سود خوبی داشته باشد ولی از آنجا که قدرت ریسک پذیری مدیران سازمان بسیار پایین است، سریال «شهرزاد» در خارج از مجموعه سدا و سیما ساخته شد.
اگر سریال «شهرزاد» در سدا و سیما ساخته می شد، کارگردان باید بازیگر دیگری را جایگزین «ترانه علیدوستی» می کرد. ترانه علیدوستی بارها گفته است که حاضر نیست در سریال های تلویزیونی بازی کند. در این وضعیت محسن چاووشی هم احتمالا از همکاری با تلویزیون انصراف می داد. او چند سال پیش، از تلویزیون انتقاد کرد که چرا ترانه هایش را بدون اجازه پخش می کند. اگر سریال «شهرزاد» در سدا و سیما ساخته می شد، شخصیت پردازی بسیاری از آدم های سریال باید تغییر می کرد. مثلا «بزرگ آقا» (با بازی علی نصیریان) در این سریال فردی دیکتاتور است که با دربار پهلوی ارتباط دارد و مهره حکومت محسوب می شود. این شخصیت بر اساس قواعد تلویزیون (چنان که در سریال معمای شاه دیده ایم) باید فردی منفور، چرک و سیاه باشد ولی در «شهرزاد» می بینیم که او ویژگی های مثبت کمرنگی هم دارد که این شخصیت را باورپذیر جلوه می دهند. مثلا اجازه نمی دهد حکم قصاص پسر رفیقش اجرا شود، با دختر خودش مهربانانه حرف می زند، به اعضای خانواده اش احترام می گذارد و … این پیچیدگی شخصیت در تلویزیون ما جایی ندارد!
توضیحی که بتواند به ما در رفع لینک خراب کمک بکند. مثلا چه کیفیتی و چه قسمتی از این سریال مشکل خرابی دارد.
